قاصد پژوهشهای واقعبینانه
د قاصد ستراتېژیکو څېړنو مرکز مشر دکتور عبدالبااقي امین په پېښور ښار کې د څېړنیزو مرکزونو په یوه نړیوال کنفرانس کې، چې د “یو کمربند-یوې لارې نوښت (BRI)، د چین-پاکستان اقتصادي دهلېز (CPEC) او سیمهییز پیوستون“ تر عنوان لاندې جوړ شوی و، ګډون وکړ او خپله څېړنیزه مقاله یې وړاندې کړه.
دغه نړیوال کنفرانس چې د سپټمبر په ۱۱مه او ۱۲مه (۲۰۱۹م) په پېښور ښار کې د اېریا سټډي سېنټر (ASC) څېړنیز مرکز په نوښت له څو نورو څېړنیزو مرکزونو سره په ګډه جوړ شوی و، د پاکستان، افغانستان، تاجکستان، ازبکستان، ترکمنستان، قزاقستان، قرغېزستان، روسیې، ایران او چین له هېوادونو څېړونکو او چارواکو پکې ګډون کړی و، چې له افغانستانه هم د قاصد ستراتېژیکو څېړنو مرکز مشر دکتور عبدالباقي امین پکې برخه لرله.
ښاغلي امین په دغه کنفرانس کې د «د سیمهییزو اقتصادي همکاریو اهمیت او د افغانستان رول» تر عنوان لاندې خپله څېړنیزه مقاله تقدیم کړه. په دغه مقاله کې د سیمهییزو اقتصادي همکاریو موضوع په دریو برخو کې څېړل شوې وه.
دکتور عبدالباقي امین لومړی د سیمهییزو اقتصادي همکاریو پر اهمیت رڼا واچوله او په سیمه کې د اقتصادي راکړې ورکړې، ټرانزیټ، د سیمې له امنیت او ثبات سره د اقتصادي همکاریو تړاو، ظالمانه انحصارونو او تحریمونو او په ټوله کې د سیمهییزو ستونزو د هواري لپاره د ګډو همکاریو پر موضوعاتو یې هراړخیزې خبرې وکړې.
ښاغلي امین په دویمه برخه کې په سیمهییزو همکاریو کې د افغانستان پر رول خبرې وکړې. نوموړي وویل، د سیمهییز اقتصادي پیوستون لپاره د پاکستان، چین، منځنۍ آسیا، ایران او نورو هېوادونو لپاره افغانستان له پوره اهمیت څخه برخمن دی. د سوېلي آسیا هېوادونه د خپل تولید لپاره انرژۍ ته اړتیا لري، چې په شمالي هېوادونو کې یې سرچینې پراخې دي او افغانستان د نښلوونکې لارې د رول له کبله په دې منځ کې پوره اهمیت لري. نوموړي په دې تړاو پر کاسا-۱۰۰۰ او ټاپي پروژو خبرې وکړې. د ده په خبره، د سیمهییزو همکاریو پر وړاندې یو شمېر موانع هم شته دي، چې د سیمې ټول هېوادونه یې باید د له منځه وړلو لپاره هلې ځلې وکړي. ښاغلي امین په دې تړاو په ځانګړې توګه په افغانستان کې د امنیت او سولې نشتون، په سیمه کې د بهرنیو ځواکونو حضور، د داخلي تفاهم نشتوالی او داسې نور موانع یاد کړل.
دکتور امین د خپلې مقالې په دریمه برخه کې بیا د غیردولتي ارګانونو د رول پر اهمیت بحث وکړ. د ده په وینا، په اوسني وخت کې د افغانستان او پاکستان د اړیکو رغېدو لپاره د غیردولتي ارګانونو ګډ کار کولی شي پر دغو اړیکو مثبتې اغېزې وښندي او په پایله کې د سیمې له ثبات سره مرسته وکړي. همدا راز نوموړي ټینګار وکړ، چې د سیمهییزو همکاریو د لا پیاوړتیا او غوړېدو لپاره د څېړنیزو مرکزونو رول خورا زیات مهم دی او اړتیا ده چې د سیمې د هېوادونو د څېړنیزو مرکزونو ترمنځ د اړیکو لپاره کار وشي. د ده په خبره، دا چاره به له یوې خوا د سیاستونو د اصلاح لپاره ډېره ګټوره وي او له بلې خوا به د اړتیا پر مهال د لازمو فشارونو رامنځته کولو ته هم زمینه جوړه کړي.
د یادولو وړ ده، چې د کنفرانس ویناوالو په خپلو ویناوو کې ټینګار وکړ، چې په اوسني وخت کې په سیمه کې د امنیت، ثبات او اقتصادي ودې لپاره د سیمهییزو همکاریو لپاره کلکه اړتیا ده. پای
