قاصد پژوهشهای واقعبینانه
ګڼه: ۸مه
یادونه: دغه راپور په PDF بڼه د ډانلوډولو لپاره دلته کلیک وکړئ.
پېژندنه
قاصد د ستراتېژيکو څېړنو مرکز په افغانستان کې د جګړو او امنيتي پېښو له کبله ښکېلو لورو او ملکي خلکو ته اوښتې مرګژوبله په دقيق ډول څاري او دغه اوونيز راپور ترې چمتو کوي. په دغو راپورونو کې د جګړې له کبله د اوښتې مرګژوبلې شمېرې د افغان حکومت د سرچینو، د طالبانو د سرچينو، په سيمه کې عيني شاهدانو او نورو بېلابېلو ادارو او باوري سرچینو د معلوماتو له مخې راټولېږي. د دغو راپورونو اساسي موخه د روانې جګړې درنو زیانونو ته د واکمنو چارواکو او مسؤولو لورو پام رااړول دي.
سریزه
دغه راپور د ۲۰۱۹ مېلادي کال د جون له ۲۷مې د جولای تر ۳مې (د ۱۳۹۸ لمریز کال د چنګاښ له ۶مې تر ۱۲مې) پورې د هېواد په بېلابېلو سیمو کې د اوښتې مرګژوبلې شمېرې رانغاړي.
د تېرې اوونۍ راپور ښيي، چې د دولت د وسلهوالو مخالفینو او ملکي خلکو په تلفاتو کې د تېرو اوونیو په پرتله کموالی راغلی؛ خو افغان ځواکونو ته بیا درنه مرګژوبله اوښتې ده.
دلته په ترتیب سره افغان ځواکونو، د دولت وسلهوالو مخالفینو، ملکي خلکو، او حکومتي کارکوونکو ته د اوښتې مرګژوبلې شمېرې او جزئیات په جلا جلا عنوانونو کې لولئ.
افغان ځواکونو ته اوښتې مرګژوبله
په تېره اوونۍ کې افغان ځواکونو ته د وسلهوالو طالبانو په بریدونو، مخامخ جګړو او چاودنو کې مرګژوبله اوښتې ده:
د جون ۲۷مه:
د سرپل ولایت په سوزمه قلعه ولسوالۍ کې د افغان ځواکونو او طالبانو د وسلهوالې نښتې پرمهال د دغې ولسوالۍ د ملي امنیت آمر او ۲ سرتېري وژل شوي دي.
د جون ۲۸مه:
د دایکنډي ولایت د کجران ولسوالۍ په پدګګ سیمه کې د پولیسو پر پوستو د وسلهوالو طالبانو د بریدونو له امله ۸ پولیس وژل شوي او ۱۶ نور ټپیان شوي دي.
د غزني ولایت په دهیک ولسوالۍ کې د وسلهوالو طالبانو د برید له امله ۴ پولیس وژل شوي او ۳ نور ټپیان شوي دي.
په کندوز ښار کې د وسلهوالو طالبانو په برید کې ۱ پولیس وژل شوی.
د هلمند ولایت په ناوه ولسوالۍ کې د طالبانو د برید له امله ۱ پولیس وژل شوی او ۱ ټپي شوی دی.
د هلمند ولایت په ګرمسېر ولسوالۍ کې د وسلهوالو طالبانو په برید کې ۱ پولیس وژل شوی او ۲ نور ټپیان شوي دي.
د پکتیا ولایت د احمدآباد ولسوالۍ په مچغلو سیمه کې د وسلهوالو طالبانو د برید له امله ۲ پولیس وژل شوي او ۳ نور ټپیان شوي دي.
د جون ۲۹مه:
د کندهار ولایت د سپین بولدک ولسوالۍ په زیارت سیمه کې د وسلهوالو طالبانو او افغان ځواکونو د وسلهوالې نښتې له امله ۱۰ پولیس وژل شوي او ۲۸ نور ټپیان شوي دي.
د بغلان ولایت په نهرین ولسوالۍ کې د سیمهییزو پولیسو او د دولت د وسلهوالو مخالفینو د وسلهوالې نښتې له امله ۲۶ سیمهییز پولیس وژل شوي او ۱۲ نور ټپیان شوي دي.
د غور ولایت په شهرک ولسوالۍ کې د وسلهوالو طالبانو د برید له امله د یوه پولیس په ګډون ۵ محلي پولیس وژل شوي او ۴ نور ټپیان شوي دي.
د کندهار ولایت په تختهپول ولسوالۍ کې د طالبانو په برید کې ۱۴ پولیس وژل شوي دي.
د بلخ ولایت د کشنده ولسوالۍ په جر خشک سیمه کې د وسلهوالو طالبانو او افغان ځواکونو د مخامخ جګړې له امله ۲ پولیس وژل شوي او ۲ نور ټپیان شوي دي.
د فراه ولایت د بالابلوک ولسوالۍ په سېوان سیمه کې د وسلهوالو طالبانو په کمین کې ۳ افغان سرتېري وژل شوي او ۲ نور ټپیان شوي دي.
د جون ۳۰مه:.
د فاریاب ولایت په قرمقول ولسوالۍ کې د وسلهوالو طالبانو په برید کې ۲ پولیس وژل شوي او ۱۲ نور ټپيان شوي دي.
د کندهار ولایت په معروف ولسوالۍ کې د وسلهوالو طالبانو د برید له امله ۱۱ پولیس وژل شوي او ۲۷ نور ټپیان شوي دي.
په پکتیا ولایت کې د وسلهوالو طالبانو او افغان ځواکونو د وسلهوالې نښتې له امله ۲۱ پولیس وژل شوي دي.
د فاریاب ولایت په ګرېزوان ولسوالۍ کې د وسلهوالو طالبانو په برید کې ۲ پولیس وژل شوي او ۲ نور ټپیان شوي دي.
د بلخ ولایت په شولګره ولسوالۍ د وسلهوالو طالبانو د برید له امله ۱ محلي پولیس وژل شوی او ۲ نور ټپیان شوي دي.
د کندوز ولایت د امام صاحب ولسوالۍ په قرغان تپه سیمه کې ۸ سرحدي او ۵ محلي پولیس وژل شوي او ۸ سرحدي پولیس ټپیان شوي دي.
د تخار ولایت په تالقانو ښار کې د ماین د چاودنې له امله ۵ پولیس وژل شوي دي.
د پکتیا ولایت په څمکنیو ولسوالۍ کې د وسلهوالو طالبانو د برید له امله ۵ پولیس وژل شوي او ۳ نور ټپیان شوي دي.
د جولای لومړۍ:
د طالبانو له لوري د جوزجان ولایت د قوشتېپې ولسوالۍ د سقوط په پېښه کې ۵۰ پولیس سرتېري وژل شوي او ۲۵ نور ټپيان شوي دي.
د کابل ښار په ۱۶مه ناحیه کې د دفاع وزارت د لوجستیک ریاست دروازې سره د موټر بم چاودنې له امله ۳۹ د ملي اردو سرتېري وژل شوي او ۱۲ نور ټپیان شوي دي.
د فاریاب ولایت د پشتونکوټ ولسوالۍ په نذیر آباد سیمه کې د یو لړ نظامي عملیاتو پر مهال ۱ پولیس وژل شوی او ۳ نور ټپیان شوي دي.
د فاریاب ولایت په اندخوی بازار کې د افغان ځواکونو او وسلهوالو طالبانو د وسلهوالې نښتې له امله د دوه سیمهییزو پولیسو په ګډون ۴ پولیس وژل شوي دي.
د بادغېس ولایت په بالا مرغاب ولسوالۍ کې د وسلهوالو طالبانو د برید پرمهال ۳ پولیس وژل شوي او ۳ نور ټپیان شوي دي. همدارنګه په آب کمري ولسوالۍ کې ۱ سیمهییز پولیس ټپی شوی دی.
د بادغېس ولایت په قادس ولسوالۍ کې د وسلهوالو طالبانو په برید کې ۶ پولیس وژل شوي دي چې درې پولیس او درې د ملي اردو سرتېري وو.
د فاریاب ولایت په اندخوی بازار کې د وسلهوالو طالبانو د برید له امله ۲ سیمهییز پولیس وژل شوي او ۲ سرحدي پولیس ټپیان شوي دي.
د بغلان ولایت د نهرین ولسوالۍ په باچا سیمه کې ۲ محلي پولیس وژل شوي او ۲ نور ټپیان شوي دي.
د جولای ۲مه:
د هرات ولایت د پشتون زرغون ولسوالۍ په چورچي سیمه کې د عامه نظم پولیسو او وسلهوالو طالبانو د نښتې پر مهال ۲ د عامه نظم پولیس ټپیان شوي دي.
د غور ولایت د شهرک ولسوالۍ په چشمه سیمه کې د وسلهوالو طالبانو د برید پر مهال ۳ پولیس وژل شوي او ۳ نور ټپیان شوي دي.
د تخار ولایت په تالقانو ښار کې د وسلهوالو طالبانو په برید کې ۱ د ملي امنیت سرتېری وژل شوی او ۲ نور ټپیان شوي دي.
د فاریاب ولایت په پشتونکوټ ولسوالۍ کې د چاڼیزو عملیاتو پرمهال د ماین د چاودنې له امله ۵ پولیس وژل شوي او ۹ نور ټپیان شوي دي.
د بغلان ولایت په بغلان مرکزي سیمه کې وسلهوالو طالبانو د افغان ځواکونو پر کاروان برید کړی، چې ۱ پولیس وژل شوی او ۳ نور ټپیان شوي دي.
په کندوز ښار کې د وسلهوالو طالبانو په برید کې ۱ پولیس وژل شوی دی.
د جولای ۳مه:
د غور ولایت په ساغر ولسوالۍ کې د وسلهوالو طالبانو د برید له امله ۱۵ افغان ځواکونه وژل شوي چې دوه پکې پولیس او دریارلس نور سیمهییز پولیس دي.
د بادغېس ولایت په بالامرغاب ولسوالۍ کې د پولیسو د ګزمې پر مهال ۱ پولیس وژل شوی او ۱ ټپي شوی دی.
په کندوز ښار کې وسلهوالو طالبانو د تلاشۍ پر یوې پوستې برید کړی، چې له امله یې ۱ پولیس وژل شوی دی.
د هرات ولایت په رباط سنګي ولسوالۍ کې د وسلهوالو طالبانو په برید کې ۵ سرحدي پولیس وژل شوي او ۴ نور ټپيان شوي دي.
د بغلان ولایت د پلخمري ښار په چشمۀ شېر سیمه کې د طالبانو د برید له امله ۶ پولیس وژل شوي او ۱۲ نور ټپیان شوي دي.
د جوزجان ولایت د قوش تپې ولسوالۍ له سقوط وروسته د دغې ولسوالۍ د ملي امنیت آمر او پنځه منسوبین د همدغه ولایت په درزاب ولسوالۍ کې د طالبانو په یوه کمين کې وژل شوی او دوه نور ټپيان شوي دي.
جدول ۱: افغان ځواکونو ته اوښتې مرګژوبله
| نوم | وژل شوي | ټپيان | ټول وژل شوي او ټپیان |
| ملي اردو | ۴۵ | ۱۴ | ۵۹ |
| پولیس | ۲۴۸ | ۱۹۸ | ۴۴۶ |
| مجموعه | ۲۹۳ | ۲۱۲ | ۵۰۵ |
د دولت د وسلهوالو مخالفينو مرګژوبله
په تېره اوونۍ کې د دولت وسلهوالو مخالفینو ته د افغان ځواکونو د پوځي عملیاتو او افغان او بهرنیو ځواکونو په هوایي بریدونو کې مرګژوبله اوښتې ده:
د جون ۲۷مه:
د پکتیا ولایت په وازې خوا، وړ ممی او مټاخان ولسوالیو کې د وسلهوالو نښتو پرمهال ۱۷ وسلهوال جنګیالي وژل شوي دي.
د سرپل ولایت په سوزمه قلعه ولسوالۍ کې د افغان ځواکونو او وسلهوالو طالبانو د نښتې پرمهال ۴ وسلهوال طالبان وژل شوي دي.
د جون ۲۸مه:
د دایکندي ولایت د کجران ولسوالۍ په پدګګ سیمه کې د افغان ځواکونو او وسلهوالو طالبانو د وسلهوالې نښتې له امله ۸ وسلهوال طالبان وژل شوي او ۴ نور ټپيان شوي دي.
د غزني ولایت په دهیک ولسوالۍ کې د وسلهوالو طالبانو او افغان ځواکونو د وسلهوالې نښتې له امله ۱۵ وسلهوال طالبان وژل شوي دي.
د لوګر ولایت په څرخ ولسوالۍ کې د هوايي برید له امله ۹ وسلهوال طالبان وژل شوي دي.
د فاریاب ولایت په پشتونکوټ ولسوالۍ کې د هوايي او ځمکنيو بریدونو له امله ۱۷ وسلهوال جنګیالي وژل شوي دي.
د جون ۳۰مه:
د بلخ ولایت په شولګره ولسوالۍ کې د بهرنیو ځواکونو د هوايي برید له امله ۴۵ تنه وسلهوال طالبان وژل شوي دي
په پکتیا ولایت کې د وسلهوالو طالبانو او امنيتي ځواکونو د وسلهوالې نښتې له امله ۳۰ تنه وسلهوال طالبان وژل شوي دي.
د جولای لومړۍ
د جوزجان ولایت په قوشتیپه ولسوالۍ کې د وسلهوالې نښتې له امله ۳۰ تنه وسلهوال طالبان وژل شوي او ۱۰ نور ټپیان شوي دي.
د جولای ۲مه:
د کندهار ښار په شپږمه ناحیه کې ۱ کس چې غوښتل یې ځانمرګی برید وکړي، د پولیسو لخوا په ډزو وژل شوی دی.
د هرات ولایت د پشتون زرغون ولسوالۍ په چورچي سیمه کې د عامه نظم پولیسو او وسلهوالو طالبانو د نښتې پر مهال ۹ وسلهوال طالبان وژل شوي او ۹ نور ټپیان شوي دي.
د بغلان ولایت په مرکز کې د طالبانو او افغان ځواکونو د وسلهوالې نښتې له امله ۱ کس وژل شوی او ۲ نور ټپیان شوي دي.
د جولای ۳مه:
د فاریاب ولایت په اندخوی ولسوالۍ کې د افغان ځواکوتو د چاڼیزو عملیاتو پرمهال ۹ وسلهوال طالبان وژل شوي دي.
جدول : د دولت د وسلهوالو مخالفينو ته اوښتې مرګژوبله
| نوم | وژل شوي | ټپيان | ټول وژل شوي او ټپيان |
| طالبان | ۱۹۵ | ۲۵ | ۲۲۰ |
| داعش | ـ | – | ـ |
| مجموعه | ۱۹۵ | ۲۵ | ۲۲۰ |
ملکي وګړو ته اوښتې مرګژوبله
د افغان ځواکونو او د دولت د وسلهوالو مخالفینو د مرګژوبلې ترڅنګ په تېره اوونۍ کې ملکي وګړو هم مرګژوبله لرله، چې جزئیات یې په لاندې ډول دي:
د جون ۲۷مه:
د هلمند ولایت په ګرشک ولسوالۍ کې د سړک پر غاړې د ځای پر ځای شوي ماین د چاودنې له امله ۲ ملکي وګړي وژل شوي او ۴ نور ټپیان شوي دي.
د جون ۲۸مه:
د سمنگان ولایت په کارته مجاهد سیمه کې د جمعې د لمانځه پرمهال په جومات کې د یوه ځای پرځای شوي ماین د چاودنې له امله ۱۱ ملکي وګړي وژل شوي دي.
د پکتیا ولایت د ګردې څېړۍ ولسوالۍ په سرو خېل سیمه کې د پولیسو په برید کې ۲ ملکي وګړي وژل وژل شوي دي.
د جون ۲۹مه:
د میدان وردګو ولایت د چک ولسوالۍ په نیک پایقول سیمه کې د افغان ځواکونو په شپنیو عملیاتو کې ۹ ماشومان وژل شوي او ۴ نور ټپيان شوي دي.
د تخار ولایت د دشت قلعه ولسوالۍ په نو آباد سیمه کې د پولیسو په برید کې ۱ ملکي وګړی وژل شوی او ۱ بل ټپي شوی دی.
د جولای لومړۍ:
د کابل ښار په ۱۶مه ناحیه کې د دفاع وزارت د لوجستیکي ریاست دروازې سره د موټر بم چاودنې له امله ۱ ملکي وګړی وژل شوی او ۹۳ نور ټپیان شوي دي.
په کندهار ښار کې د سړک غاړې ځای پر ځای شوي ماین د چاودنې له امله ۱ ملکي وګړی وژل شوی دی
د جولای ۲مه:
د پکتیا ولایت د څمکنیو ولسوالۍ په شهرنو سیمه کې د وسلهوالو طالبانو د راکټي برید له امله ۲ ماشومان وژل شوي دي.
د جولای۳مه:
د پکتیا ولایت په څمکنیو ولسوالۍ کې د کرکټ پر لوبغالي د هاوان مرمۍ د لګېدو له امله ۲ ماشومان وژل شوي او ۲ نور ټپیان شوي دي.
د کندوز ښار د درېیمې امنیتي حوزې اړوند سیمه کې د یوې چاودنې له امله ۱ ملکي وګړی وژل شوي او ۳ نور ټپیان شوي دي.
جدول ۳: ملکي وګړو ته اوښتې مرګژوبله
| نوم | وژل شوي | ټپيان | ټول وژل شوي او ټپيان |
| ملکي وګړي | ۳۲ | ۱۰۷ | ۱۳۹ |
| مجموعه | ۳۲ | ۱۰۷ | ۱۳۹ |
حکومتي کارکوونکو ته مرګژوبله
دجون ۳۰مه:
د خوست ولایت د ګربزو ولسوالۍ پخوانی امنیه قوماندان او په ولسي جرګه کې د خوست استازي کمال ناصر اصولي ورور د همدغې ولسوالۍ د برحاله ولسوال د کورنۍ له غړو سره په یوه نښته کې وژل شوی او ۲ ساتونکي یې ټپيان شوي دي
د کندهار ولایت په معروف ولسوالۍ کې د وسلهوالو طالبانو د برید له امله د ټاکنو کمیسون ۸ تنه کارکونکي وژل شوي دي.
جدول ۴: حکومتي کارکوونکو ته اوښتې مرګژوبله
| نوم | وژل شوي | ټپيان | ټول وژل شوي او ټپيان |
| حکومتي کارکوونکي | ۹ | ۲ | ۱۱ |
| مجموعه | ۹ | ۲ | ۱۱ |
پایله
د تېرې اوونۍ راپور ښيي، چې د روان لمريز ۱۳۹۸ کال د چنګاښ له ۶مې تر ۱۲مې (د جون له ۲۷مې د جولای تر ۳مې) نېټې پورې د ټول هېواد په کچه ۸۷۵ تنو ته مرګژوبله اوښتې ده. د یادولو وړ ده، چې په تېره اوونۍ کې د وړاندې اوونیو خلاف د دولت د وسلهوالو مخالفینو او ملکي وګړو په مرګ ژوبله کې کموالی راغلی؛ خو افغان ځواکونو ته بیا په دې اوونۍ کې درنه مرګ ژوبله اوښتې او دا اوونۍ د افغان ځواکونو لپاره د ۲۰۱۹ کال تر ټولو خونړۍ اوونۍ وه. (جدول-۵).
جدول ۵: د جګړې د ښکېلو لورو او ملکي خلکو مجموعي مرګژوبله
| نوم
|
وژل شـــــوي | نوم
|
ټپیـــــــــــان |
| افغان ځواکونه | ۲۹۳ | افغان ځواکونه | ۲۱۲ |
| د دولت وسلهوال مخالفین | ۱۹۵ | د دولت وسلهوال مخالفین | ۲۵ |
| ملکي وګړي | ۳۲ | ملکي وګړي | ۱۰۷ |
| حکومتي کارکوونکي | ۹ | حکومتي کارکوونکي | ۲ |
| مجموعه | ۵۲۹ | مجموعه | ۳۴۶ |
| ټول وژل شوي او ټپیان ۸۷۵ | |||
پای
